اعتیاد چیست؟
اعتیاد یــک «بیمارى اجتماعی» است که عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى که بـه علل گرایش «بیمار» توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه‏ بخش خواهد بود و فـــرد مـــعتاد دوباره گرفتار « مواد اعتیاد آور» می‏ گردد.اعتیاد به موادمخدر یکى از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب رکود اجتماعى در زمینه ‏هاى مختلف مى‌گـــــردد .

همچنین ویــرانگری‏ هاى حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزش‌ها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره مى‌اندازد.پدیده شوم قاچاق موادمخدر بیش از آنکه فعالیتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصه مافیاى اقتصاد بین ‏المللى باشد، ابزارى کارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر کشورهاى توسعه نیافته است. تحلیلگران مسائل سیاسى و اجتماعى بر این باورند که در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده موادمخدر مهمترین عامل به تباهى کشیدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار می‏ رود. متاسفانه گسترش دامنه مصرف موادمخدر در جامعه امروزى به حدى است که حتى قشر متفکر و تحصیل کرده را نیز به سمت خود کشانده است. مبارزه با اعتیاد نیز قطعاً بیش از آنکه ماموریتى در راستاى وظایف مصرحه نیروى انتظامى باشد، اقدامى است استراتژیک در مقابله با ابزار نظام سلطه جهانى در انحطاط اخلاقى جوامع با اهداف خاص سیاسی.

اعتیاد بعنوان یک آسیب اجتماعی، هیچ گاه بطور کامل ریشه‏  کن نخواهد شد، اما با تدبیر، اندیشه و تلاشى مخلصانه حداقل می‏توان آنرا به کنترل در آورد. در این راستا تلاش ما بر این است تا با ارتقاء سطح آگاهى اقشار مختلف جامعه پیشگیرى از اعتیاد را بر درمان معتادین مقدم بداریم. به امید روزى که جامعه‏ اى داشته باشیم که اگر هم در آن فرد معتادى وجود دارد، درصدد نجات خویشتن باشد.

 مواد مخدر
انواع فرآورده هاى گیاهان خشخاش، شاهدانه، کوکا و ترکیبات شیمیایى مشابه که مصرف آنها موجب اعتیاد می‏ گردد.
انواع مواد مخدر :

۱- سستی زا

۲- توهم زا

۳- توان افزا

 مواد سستى ‏زا :
موادى هستند که مصرف آن بر روى سلسله اعصاب مصرف‏ کننده اثر گذاشته و در نتیجه فعالیت فکرى و بدنى او را سست نماید.

 این مواد به دو دسته تقسیم می‏شوند :
- طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه خشخاش، تریاک، شیره تریاک، مرفین
- مصنوعى ، مانند : هروئین، متادون، نرمتادون، پاپاورین، پتیدین، انواع و اقسام قرص هاى مسکن و آرام ‏بخش

مواد توهم‏ زا:
با مصرف این مواد فرد دچار اوهام حسى و بصرى می ‏شود. این مواد را هالوسینوژن می‏ گویند که شامل:

- طبیعى ، مانند : استحصالات گیاه شاهدانه،حشیش، بنگ، ماری‏جوانا، گراس، چرس؛ مسکالین، جو سیاه آفت ‏زده، برخى از قارچهاى حاوى مواد توهم ‏زا، دانه‏ هاى نوعى نیلوفر وحشی
- مصنوعی ، مانند : ال.اس.دی(L.S.D) ، دی‏ متیل تریپتامین (D.M.T) ، دی‏ اتیل تریپتامین (D.E.T)
مواد توان‏ افزا
مصرف آن بر روى سلسله اعصاب تأثیر گذاشته و در نتیجه فعالیت فکرى و بدنى مصرف‏ کننده بیشتر و باعث هیجان می‏ شود. این مواد به دو دسته تقسیم می‏ شوند که عبارتند از :
- طبیعی ، مانند : برگ کوکا، کوکائین، کراک، برگ و ساقه برخى درختان مثل خات و کراتم و ناس
- مصنوعی ، مانند : آمفتامین، متیل آمفتامین، ترکیبات آمفتامین‏ها

مواد سستى زا

خشخاش

بوته ‏اى است یکساله که در مناطق معتدل می‏ روید. رشد سالانه این گیاه به ارتفاعى معادل  ۱۱۰-۷۰ سانتیمتر می‏رسد. در اواسط بهار، بعد از این که گلهاى رنگارنگ ان کم‏ کم شروع به ریختن می‏ کند، از میان گلها کپسول ظاهر می ‏شود که به آن گرز خشخاش می‏ گویند. این گرزها در اواخر بهار و اوائل تابستان داراى پوست سبزى است که به زردى مى ‏گراید. البته، قبل از این که میوه گیاه خشک و زرد شود به روش خاص مبادرت به تیغ زدن آن می‏ نمایند. این کار به وسیله افرادى که تجربه خاصى در تیغ زدن دارند، انجام می‏شود. آنان در ساعات اولیه شب با تیغهاى مخصوص و با ایجاد چندین شیار افقى و یا عمودى و یا مورب بر روى گرزها مبادرت به تیغ زدن می‏نمایند. صبح روز بعد، شیره سفید رنگى از محل شکافهاى گرز به بیرون ترشح می‏کند و در مجاورت هوا به صمغ قهوه‏اى رنگ تبدیل گردیده در پیاله مخصوص جمع‏ آورى و براى تریاک مالى آماده و به صورت لول روانه بازار قاچاق می ‏شود

تریاک

تاریخچه :
قدیمى ‏ترین و مشهورترین ماده مخدر است که از گیاه خشخاش به دست می‏ آید. این گیاه حدود ۲۵۰۰ ســــال قبل در منطقه مدیترانه کشت مى ‏شده است. سابقه این گیاه را    تا ۵۰۰۰ سال قـــــــبــل هم ذکر می ‏کنند. از آثارى که از سومریها باقـــى مانده اســــت، چــنین بــر می ‏آید، آنها این ماده را استعمال می ‏کرده اند و با آن گیاه شادى بخش می ‏گفتند. در نوشته‏ هاى هومر از تریاک نام برده شده است.
شکل ظاهرى :
تریاک شیره منعقد شده تخمدان کال بوته خشخاش است که از نظر علمى به پاپاور معروف است. تریاک آماده مصرف، ماده ‏اى است خمیرى به رنگ قهوه‏اى که بر حسب نوع و منطقه کشت خشخاش و آب و هواى منطقه پرورش از قهوه‏اى روشن تا تیره وجود دارد نامهاى دیگر آن افیون، اپیوم و تریاق می‏ باشد.
الکالویید :
تریاک داراى ترکیبات بسیارى است که تاکنون ۲۵ نوع موثر آن شناخته شده است. مهمترین آلکالوییدهاى تریاک عبارتند از مرفین، نارکوتین، پاپاورین، تبائین، کدئین و نارسئین.
نحوه مصرف :
- تدخین به وسیله وافور و یا با وسیلى مانند آن مثل قلیان، قلقلی، سیخ و سنگ
- استفاده به صورت قرص
- حل کردن در آب یا چاى و نوشیدن آن
عوارض :
- مغز: وابستگى (اعتیاد)، بی‏خوابى هنگام شب، خواب الودگى در طى روز
- تغییرات شخصیتی:
۱-کاهش علائق و انگیزه‏ها
۲-کاهش احساس مسئولیت
۳-کاهش توجه به تحصیل، شغل و خانواده
۴-افسردگى و بی قراری، پرخاشگری، اغماء به دنبال مصرف زیاد
- گوارش: تهوع و استفراغ، کاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا، کاهش فعالیت روده ‏ها و یبوست مزمن، بی‏ اشتهایى و کاهش وزن، سوء تغذیه، خشکى دهان، اختلال در کبد
- پوست: خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگى لبها، کهیر
- بیضه و تخمدان: کاهش توان و میل جنسی، بهم خوردن دوره ‏هاى قاعدگى در زنان
- تضعیف دفاع بدن علیه بیماریها: بی ‏حسى و عدم تعادل بدنی‏، عفونت ریه، یست تنفسى به دنبال مصرف زیاد، انقباض مردمک چشم

شیره تریاک:

پس از تیغ زدن گرز خشخاش، ماده ‏اى شیرى رنگ از آن خارج می ‏شود که به آن شیره تریاک گویند. این شیره در مجاورت هوا تیره شده به رنگ قهوه ‏اى تبدیل می ‏گردد.

مرفین :

مرفین از کلمه مورفئوس خداى رویایى یونان باستان مشتق شده است و یکى از اجزاى اصلى و اساسى تریاک است که به طور متوسط از هر ۱۰ کیلوگرم تریاک یک کیلوگرم مرفین تهیه می‏شود. رنگ آن به صورت کرم روشن و گاهى اوقات به رنگ آرد نخودچى و مزه آن تلخ است. ذرات آن در زیر ذره‏ بین شبیه کریستال هاى سوزنى است.
از نظر دارویی، ضد درد بوده، با اثرات رخوت ‏زیى که بر روى مغز دارد، باعث کنترل دردهاى شدید می‏ شود و به همین خاطر مصرف مجاز آن فقط در بیمارستانهاست.

هروئین :

هروئین از کلمه هیروس یا هیرو به معنى مرد قهرمان گرفته شده است. البته این کلمه به معنى زن قهرمان، زن برجسته، زنى که خدمات بزرگى به عالم بشریت کرده و زن ایده ‏آل نیز اطلاق می‏شود. هروئین یکى از ترکیبات مرفین مى ‏باشد که با عمل استیلاسیون بدست مى آ‏ید.ا ین ماده به رنگ سفید میل به کرم داراى طعمى تلخ و بى ‏بو است که پس از مدتى نگهدارى بوى ترشى و سرکه می‏ دهد.
نحوه پیدیش :
هروئین، قوی‏ترین و مخرب‏ترین ماده مخدر دنیا به شمار مى اید که در سال۱۸۷۴ توسط یک دانشمند انگلیسى ساخته شد و تحقیقات بیشتر را درباره این ماده دانشمندان آلمان در سال ۱۸۹۰ تکمیل نموده و آن را به عنوان دارو معرفى نمودند. در ایران اولین لابراتور هروئین‏ سازى در سال ۱۳۳۴ توسط فردى به نام دکتر مصطفوى ایجاد گردید. وى نحوه ساخت و استخراج هروئین از تریاک را به عده‏ اى آموخت که باعث به وجود آمدن لابراتوارهاى بیشترى در سطح کشور گردید.
نحوه استعمال :
هروئین از طریق کشیدن از راه مجارى تنفسی، تزریق داخل رگها و تزریق زیر جلدى استعمال می‏شود. مصرف هروئین از طریق مجارى تنفسی(دهان) با زرورق به این صورت است که لبه زرورق سیگار یا هر نوع زرورق دیگر را به طرفى که از جنس کاغذ است تا می‏ کنند و با آن یک لوله می‏سازند، سپس هروئین را که معمولا حدود ۵ سانتى است روى سطح زرورق دیگرى می ‏ریزند و یک تکه مقواى بریده و نازک را به صورت چوب کبریت درآورده پس از آتش زدن زرورق گرفته سپس دود حاصله را از دهان استنشاق می ‏کنند.
در استعمال تزریقی، ابتدا معتادان از رگهایى که جلوى ساعد دستها نمایان است استفاده کرده، پس از آن که مدت طولانى از تزریق نقاط مختلف دستها گذشت و دیگر این نقاط جوابگو نبود ، به ترتیب نوبت به پشت دست، ساق پا، گردن و در نهایت به بیضه‏ ها می‏رسد. تزریق در بیضه‏ ها آخرین مرحله این گونه معتادان است.
عوارض :
- مغز : وابستگی، افسردگی
- تغییرات شخصى :
۱-کاهش علائق و انگیزه ها
۲-کاهش احساس مسؤلیت
۳-کاهش توجه به تحصیل ، شغل و خانواده
- بی‏خوابى هنگام شب، خواب‏ آلودگى در طى روز، پرخاشگری، آبسه چرکى مغز، عفونت مغز، بیماریهاى مختلف ناشى از مرگ بخشى از سلولهاى مغزى و نخاع به دنبال مصرف زیاد
- گوارش : تهوع و استفراغ، کاهش اسید معده و اختلال در هضم غذا بى ‏اشتهایى و کاهش وزن
- کلیه : ناتوانى در تخلیه ادرار، نارسایی، عفونت کلیه
- پوست : خارش، تیره شدن رنگ پوست، تیرگى لبها، کهیر، عفونت پوست
- ریه : انسداد ناگهانى رگهاى تغذیه کننده ریه، عفونت ریه، ایست تنفسى به دنبال مصرف زیاد
- قلب : نارسایى قلب، بهم خوردن نظم ضربان قلب، عفونت کلیه داخلى و دریچه ‏هاى قلب
- عروق و خون : سخت شدن دیواره عروق، التهاب عروق، عفونت عروق
- کبد : اشکال در کار کبد، عفونت و التهاب کبد، بیمارى مزمن کبدى
- بیضه و تخمدان : کاهش میل جنسی، کاهش توان جنسى

متادون :

یک ماده مخدر مصنوعى است که در جنگ جهانى دوم به علت کمبود مرفین براى تسکین مجروحین به وسیله آلمانى ها ساخته شد. در حقیقت متادون یک داروى برطرف‏ کننده درد است که براى تسکین سرفه هم از آن استفاده می‏کنند. گرچه متادون خود یک ماده اعتیادآورنده قوى است ولى به عنوان یک داروى پزشکى براى ترک و معالجه معتادان به تریاک، هروئین و مرفین از آن استفاده می‏ کنند. اثرات دارویى آن تا حدى شبیه به مرفین بوده، با این تفاوت که پس از مصرف، مدت بیشترى طول می‏کشد تا اثرات آن ظاهر شود و به مدت طولانى ‏تر در بدن باقى می ‏ماند

کدئین :

یکى از مشتقات معروف تریاک است که ۰/۲الى ۰/۸ درصد آن را تشکیل می‏دهد و به عنوان مسکن در اشکال مختلف قرص، کپسول و شربت در پزشکى کاربرد دارد. اثر کدئین در حدود اثر مرفین است و در صورتى که زیاد مصرف شود علائمى مانند اثرات مرفین خواهد داشت. نحوه مصرف آن به صورت تزریقى و خوراکى می‏باشد.

پاپاورین :

یکى از مشتقات مؤثر تریاک می‏باشد که سفید کریستالى است و از نظر زهرآگین بودن حد وسط مرفین و کدئین است. ماده ‏اى است نشاط آور و محرک. کار عضلات صاف مثل روده را کند کرده و باعث شل شدن آنها می‏گردد. در برونشها و رگها انبساط ایجاد نموده و در آب نامحلول است و در الکل حل می‏شود.

پتیدین :

این ماده هم مثل متادون از داروهاى سستی‏ زاى مصنوعى می ‏باشد که قدرت ضد درد آن از مرفین کمتر است و عضلات بدن را سست و شل می‏ کند

مواد توهم زا  :

شاهدانه :

بوته ‏اى است شبیه گزنه که بلندیش تا ۲ متر می‏رسد. گیاه نر و ماده آن به صورت جداگانه بوده داراى برگهاى انبوه دراز و کنگره ‏دار می‏باشد که میوه آن در سر شاخه به صورت خوشه نمایان است. اصولا شاهدانه براى روغن گیرى و خوراک طیور استفاده می‏شود. بو داده و برشته آن را مردم به صورت تفنن می‏خورند. نام لاتین این گیاه کانابیس است. اگر از سر شاخه‏ هاى به گل نشسته گیاه ماده چسبنده‏اى به نام رزین که در حال ترشح است جمع ‏آورى و خشک شود، در واقع حشیش به دست آمده است. این گیاه در آمریکاى شمالى به نام ماری‏جوانا یا چرس، در انگلیس به گراس، در فرانسه ادب، در هندوستان بنگه و گنجا، در خاور نزدیک و خاورمیانه حشیش، در افریقاى جنوبى دگا، در سوریه و لبنان حشیشه ‏الکیف، در ترکیه اسر یا اسرا، در افریقاى مرکزى کامبا، در اسپانیا و در دیگر کشورها به اسامى مختلفى چون وید، پات، شانگ، چاراز، مکونا و غیره شهرت دارد.
در هر حــال هــر اســم و نــامــى بر ایــن گیاه و مشتقات آن نهاده شود، اثرات توهم ‏زایى آن همچنان پابر جاست در اینجا به حالاتى که پس از استعمال حشیش و ماری‏جوانا در مصرف کننده روى می‏دهد به طور اختصار اشاره می‏ کنیم :
- در اثر نشئه شدن اشیاى مجاورش را بزرگتر و یا کوچکتر مى بیند.
- اشتهاى کاذب و میل به مصرف غذا پیدا می ‏کند.
- احساس قدرت عجیب در خود داشته و دست به اعمال وحشیانه و جنون ‏آور و خشونت زا زده و احساس پرواز کردن و سفر در آسمان و نوعى انبساط خاطر و آرامش و اعتماد به نفس کاذب پیدا می‏کند.
- فرد به خواب عمیقى فرو مى ‏رود.

حشیش :

ماده ‏اى به رنگ سبز تیره و گاهى قهوه ‏اى مایل به سبز شبیه حنا که از گل، برگ و ساقه گیاه شاهدانه مؤنث و از ترشحات چسبنده آنها به صورت صمغ به دست می آ‏ید. حشیش حاوى ماده‏اى شیمیایى به نام T.H.C (تترا هیدرو کانا بینول) است که ماده مؤثر آن به شمار می ‏رود. حــشیـش در طــبــقـه ‏بـنـدى مـواد مخدر، جزء مواد توهم‏ زاى طبیعى می ‏باشد.
 

آثار مصرف حشیش:
- تغییر در درک رنگ و صدا
- افزیش اشتهاى کاذب
- تند شدن ضربان قلب
- قرمزى چشم
- اختلال حافظه، گیجى و بی‏توجهى به اطراف
- به هم‏خوردگى تعادل حرکتى
- علائم روانى شدید، مانند شنیدن صداهاى غیر واقعی، صحبتهاى نامربوط، توهم و هذیان، اختلال توجه، احساس کند شدن گذر زمان، سرخوشى و خنده خود به خود
عوارض مصرف طولانى حشیش:
- بیماریهای تنفسى مزمن و سرطان ریه
- نازایى در زن و عقیمى در مرد
- از بین رفتن سلولهاى مغزى (پوک شدن مغز)
- التهاب و انسداد مزمن مجارى تنفسى
- اختلال روانى شدید و پیدار
- کم شدن علاقه و انگیزه براى زندگی، شغل و روابط اجتماعى و خانوادگى
- سندرم بی‏ انگیزگى (ناامیدی، بی ‏تفاوتى و بی ‏مسئولیتى در مقابل امور جارى زندگى)
- تشنج
علائم ترک حشیش:
- تحریک ‏پذیری، بی ‏قرارى و اضطراب
- اختلال خواب و بی ‏اشتهایى
- تعریق و لرزش
- اسهال، تهوع و استفراغ
- دردهاى عضلانى
- افزیش درجه حرارت

بنگ :

سر شاخه‏ هاى گلدار یا به میوه نشسته و خشک شده بوته شاهدانه – اعم از ینکه ماده رزینى آن را قبلا گرفته یا نگرفته باشند – بنگ نامیده می‏ شود.

مارى ‏جوانا :

در آمریکا برگها و گلهاى شاهدانه آمریکایى را خشک می‏کنند و از آن توتون سبز رنگى به دست می‏ آورند که همان ماری‏ جواناست. چون این توتون خیلى زبر است براى پیچیدن آن از چندین دور کاغذهاى سفید یا قهوه ‏اى رنگ استفاده می‏کنند و آن را ریفر مى ‏نامند. مشتاقان آن را به صورت دسته‏ جمعى در محل هایى به نام تی‏پاد تدخین می‏کنند. این سیگار به کندى می‏سوزد و خیلى زود خاموش می‏گردد، به همین علت معتادان با پکهاى سریع و دسته‏ جمعى مانع خاموش شدن آن می ‏شوند و براى این که از این سیگار استفاده کامل بشود در اماکن سر بسته استعمال می‏گردد.

گراس :

در زبان انگلیسى به معنى علف است و در اصطلاح همان بنگ و ماری‏جواناست. برگهاى بوته شاهدانه که در واقع مثل علف است جمع ‏آورى کرده، مانند سیگار مصرف می ‏کنند، گاهى هم آن را مثل چاى دم کرده و می ‏خورند.

چرس :

همان حشیش است که از رزین آماده شده از سر شاخه‏ هاى گلدار و به میوه نشسته گیاه بالغ شاهدانه تهیه می‏شود و از انواع دیگر ان مرغوبتر است.

مسکالین :

ماده اصلى و فعال کاکتوس است (معمولا این کاکتوسها به نام پیوت معروفند) که قرنهاست به عنوان دارویى سحرآمیز براى درمان دردها مصرف می ‏شود. نحوه تهیه آن به این صورت است که تکه‏ هایى از قسمت فوقانى این گیاه را بریده و پس از خرد کردن می ‏جوند و یا با ساییدن آن را به صورت پودر درآورده و با ریختن به داخل کپسول، مورد استفاده قرار می‏دهند.

ال.اس.دی :

مخفف “ اسید لیزرژیک دى اتیل امید ” ماده نیمه ترکیبى است که در لابراتور به دست مى ‏آید. این ماده به صورت طبیعى در چاودار آفت زده وجود دارد. بر روى آن قارچى به رنگ مس نشو و نما می‏کند که آرگو نامیده می‏شود. این قارچ حاوى اسیدى به نام اسید لیزرژیک می‏باشد و مشتقات آن توهم ‏زا می‏ باشد. یکى از عوارض مصرف، تیره شدن مردمک چشم و ایجاد خطوط رنگین به هنگام بسته ‏شدن چشمها در منطقه بینایى است. عمق تصاویر و اشیا در نظر مصرف‏ کننده تشدید شده و اشیاى ثابت ممکن است در نظرش به حرکت درآیند، گاهى حالت تهوع، سرد شدن بدن و لرزش احساس می‏شود. قدرت شنوایى تشدید شده و زمزمه‏ هاى نامفهوم به گوش می‏رسد. حس زمان و گذشت آن در حد بسیار زیادى کند می‏شود. انطباق فکر از بین رفته و هر چه میزان مصرف بیشتر باشد تجزیه و تحلیل منطقى کمترى در ذهن به وجود می ‏آید.

دى . ام . تى :

یکى از مواد توهم ‏زا می‏ باشد که معمولا معتادین ال . اس . دى از این ماده استفاده می ‏کنند. آثار آن شبیه ال. اس .دى است. کسانى که به دنبال راه گریز سریع از واقعیتها هستند از ان مصرف می‏کنند. اگر از راه دهان مصرف شود تولید دل ‏درد می ‏کند. بنابرین یا از راه تزریق عضلانى استعمال و یا با توتون و ماری‏جوانا مخلوط کرده دود می‏ کنند.

مواد توان افزا  : 

کوکا :

گیاهى است که در ارتفاع ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ مترى از سطح دریا در دامنه باخترى کوههاى آند که هواى معتدل و مرطوبى دارد می‏روید. ارتفاع این گیاه به ۲ متر هم می‏رسد و برگهایى دارد که شکل و رنگ و ابعاد آن یاد آور درخت زیتون است. گیاه کوکا حاوى ماده توان‏ا فزا ست که مصرف آن سبب فعال شدن مرکز بی‏خبرى و سرخوشى در مغز مصرف کننده می‏شود. ماده حاصل از برگ کوکا، کوکائین نامیده می‏شود.

کوکائین :

یک از موادمخدر توان‏ افزاى طبیعى می‏ باشد که از برگ کوکا تهیه می‏شود کشورهاى بولیوی، کلمبیا و پرو بزرگترین محل رشد و نمو کوکا به شمار می‏روند. نخستین بار بومیان کشور “پرو” از برگ این درخت براى تسکین درد و رفع خستگى استفاده نمودند. اعتیاد به آن جنبه روانى دارد. کوکائین ماده مؤثر رگ برگهاى این گیاه است که به ارى تاکسیلین شهرت دارد. رنگ آن سفید شفاف و همانند کریستال ریز می‏باشد و با مختصر تکانى بلورهاى ریزان بر روى هم می‏غلتند. این ماده، یک ضد درد موضعى بسیار قوى است، از پوست و مخاط بینى هم جذب می‏شود. گرد کوکائین از راه بینى استنشاق و یا در رگ تزریق می‏شود که خاصیت آن، ایجاد نیرو و هیجان، کاهش احساس گرسنگى مى ‏نماید و استعمال زیاد آن موجب جنون می‏شود. نامهاى خیابانى آن کوک، کاندی، هپى می‏باشد.

کراک :

مشتقى از کوکائین است که جنبه اعتیادآورى آن بسیار زیاد و اثرات جانبى آن دهشتناک است. در واقع کراک، کوکائینى است که دستکارى شده و غالبا با پیپ هاى شیشه‏اى دود می‏شود. براى معتاد شدن به کراک فقط چند پیپ کراک کفایت می‏کند.

خات یا قات :

خات علاوه بر این که به صورت وحشى رشد مى ‏کند، عمدتا در مناطق مشخصى از شرق افریقا و شبه جزیره عربستان کشت می‏شود. برگهاى این گیاه با توجه به خواص محرکشان به صورت جویدنى مصرف مى ‏شوند، به طورى که به مصرف‏ کننده احساس نشاط داده و تا حدودى جلوى گرسنگى را می‏گیرد.

 طعم آن تلخ است و مصرف آن بیشتر در عصر و اوائل شب صورت می‏گیرد. کشورهاى تولیدکننده، مقادیر انبوهى محموله‏ هاى منجمد، خشک و واکیوم شده خات را به اروپا و سایر نقاط جهان ارسال می‏کنند. این محموله در کشورهاى مزبور توسط اتباع کشورهاى تولید کننده مصرف می‏شود. برخى کشورها جهت محدود کردن واردات یا مصرف خات تدابیرى اتخاذ کرده ‏اند. خات در حال حاضر تحت کنترل مقررات بین ‏المللى قرار ندارد.

کراتم :

درختى است که در تایلند می‏ روید. مردم آن سرزمین برگهاى تازه آن را می‏جوند و یا آن را خشک کرده مانند سیگار می‏کشند. خاصیت ماده مؤثر این درخت، توان ‏افزیى است و احساس نشاط و هوشیارى کاذب مختصرى نیز در مصرف‏کننده به وجود مى ‏آورد.

ناس :

در بسیارى از منابع آمده است، ناس بوته ‏اى است که در افغانستان و پاکستان مى ‏روید. برگهاى آن را اگر تازه باشد ، می‏جوند و خشک کرده آن را مثل حنا کوبیده در زیر لثه قرار می‏دهند. براى تأثیر بهتر و بیشتر، کمى خاک سیگار یا آب آهک به آن اضافه می‏کنند. مصرف‏ کنندگان آن احساس گرمى و نشاط می‏کنند، ولى اثر آن به مراتب از سایر مواد محرک کمتر است.

آمفتامین:

گروه وسیعى از داروهاى محرک (توان‏ افزا) هستند که باعث تحریک و فعالیت سلسله اعصاب مرکزى مى ‏شوند و به اشکال قرص، کپسول، پودر و میع وجود دارند.

مراحل اعتیاد :

۱- مرحله آشنایى:
این مرحله با تشویق دیگران (مخصوصاً دوستان ناباب) یا از روى غرور و کنجکاوى خود فرد شروع می ‏شود.

۲ ـ مرحله شک و تردید :
در این مرحله فرد با مبارزه با امیال خود می ‏پردازد.

۳ ـ مرحله اعتیاد واقعى :

در صورت ادامه مصرف در مرحله شک و تردید فرد به مرحله اعتیاد واقعى مى رسد. در این مرحله پدیده «تحمل» باعث می‏شود که فرد به مرور زمان بر میزان مصرف خود بیفزاید تا به نشئگى قبلى برسد.
توصیه پیشگیرانه (دوستانه) به جوانان و نوجوانان:

 ۱٫ خطرات و عوارض مصرف مواد اعتیاد‏آور را خوب بشناس.

۲٫ به هر کس که به تو مواد تعارف کرد محکم و قاطع بگو «نه» اینکه ما بتوانیم به دوست خودمون «نه» بگیم خودش یک هنر است. افراد خوش فکر هر تعارفى که مخالف سلامتى شونه براحتى رد مى‌کنن.

 ۳٫ جوابهایى از قبل براى اصرار زیاد اطرافیانت آماده کن. پیشاپیش به این جمله ‏ها فکر کن «خیلى کیف  داره» ، «شنگول میشی» ، «سرحال میشی» و اگر کمى تردید کنى میگن: «بچه ننه‏ ای» ، «‌ترسویی» ، «اول تجربــــه کن بعد بگو بده» ، «هنوز مرد نشدی»، «پس چرا فلانى کشید و معتاد نشد ؟ و …

۴٫ موادمخدر را حتى یک بار هم امتحان نکن. هیچکس توى دنیا نمی‏تونه به تو اطمینان بده که یکبار مصرف کردن معتادت نمی‏کنه. اصلاً مگه معتادى وجود داره که بخاطر معتاد شدن مصرف مواد را شروع کرده باشه؟ پس این همه معتاد از کجا اومدن؟!!! یا دوست دارى پریدن از طبقه بیستم یک ساختمان یا لمس کردن سیم‏هاى بدون روکش برق را حتى براى یک بار هم امتحان کنی؟

۵٫ یادت باشه که کشیدن سیگار مقدمه ا‏یه براى اسارت در چنگال اعتیاد به موادمخدر.
 ۶٫ از رفت و آمد در مکان‏هاى آلوده و دوستى با افراد مشکوک پرهیز کن.

 ۷٫ از دوستى با افرادى که اختلاف سنى اونا با تو زیاده خوددارى کن.

 ۸٫ مواد اعتیادآور سم کشنده ا‏یه که اثراتش به تدریج ظاهر می‏شه.
 ۹٫ به صحبت‏هاى پدر و مادرت که خیرخواه‏ترین دوستان تو هستن اطمینان کن. ارتباطت را با اونا محکم کن.

 ۱۰٫ اعتقادات و پایبندى مذهبى خودتو تقویت کن.

 ۱۱٫ با مطالعه، ورزش و تفریحات سالم براى اوقات فراغت خودت برنامه ‏ریزى کن.

 ۱۲٫ اونى که موادمخدر رو به جوونا معرفى می‏کنه، چهره ‏اش فرقى با دیگران نداره. پس دوستان و نزدیکان خودتو خوب بشناس.

 ۱۳٫ بعضی‏ها فکر می‏کنن با بقیه فرق دارن و هر وقت که اراده کنن مى‌تونن مصرف مواد رو کنار بگذارن، در حالى که این طرز تفکر منجر به اعتیاد می‏شه.

 ۱۴٫ به هنگام سختى و ناراحتى با پدر و مادر و یا یک بزرگتر مطمئن و قابل اعتماد مشورت کن.

 ۱۵٫ اگه نمى‌تونى حرفتو به اونا بزنى مشاورین نیروى انتظامى با جان و دل حرفهاى تو رو می‏شنون و کمکت می‏کنن.

بیشترین تأثیر مخرب اعتیاد بر ارکان خانواده وارد مى آید، همانطورى که مؤثرترین عامل پیشگیرى از اعتیاد نیز نهاد خانواده است.

توصیه پیشگیرانه به والدین:
 ۱٫ درباره مواد اعتیادآور (علل و عوامل مؤثر در مصرف مواد، خطرات، عوارض و علائم آن) اطلاعات کافى کسب کنید.

۲٫ مهارت‏هاى تربیتى خود را افزیش دهید.

۳٫ الگوى مناسبى براى فرزندان خود باشید و هرگز بر خلاف گفته خود عمل ننمائید.

 ۴٫ فضایى ایجاد کنید که فرزندانتان در آن احساس آرامش کنند.

 ۵٫ به صحبت‏هاى فرزندانتان خوب گوش کنید. با لبخند، تکان دادن سر و استفاده از جملات مثبت نظیر «چقدر جالب»، «من این را نمی‏دانستم» و … آنها را به گفتن بیشتر تشویق کنید.
 ۶٫ شرایطى ایجاد کنید که شما را محرم اسرار خود بدانند.

 ۷٫ از فرزندانتان انتظار نداشته باشید آرزوهاى برآورد نشده شما را تحقق بخشند.

 ۸٫ از قبل، خود را براى پاسخگویى به سئوالات کنجکاوانه فرزندانتان آماده نمائید.
ممکن است روزى از شما بپرسند که آیا تاکنون مواد مصرف کرده ‏اید؟ این فرصت خوبى است که علت عدم مصرف خود را به زبان سال‏هاى جوانى به آنها منتقل کنید، یا اگر احیاناً قبلاً مصرف کرده ا‏ید علت گرایش خود به مواد و سپس کنار گذاشتن آن را به ایشان بگوئید و اینکه حالا چرا می‏خواهید ایشان اشتباه شما را تکرار نکنند. بیاد داشته باشید که نباید مسائل را بیش از اندازه تشریح کنید مبادا کنجکاوى آنها برانگیخته شود.

 ۹٫ با تقویت قدرت اعتماد به نفس، تصمیم‏ گیرى و از بین بردن افسردگى وکم رویى فرزندان، آنها را در برابر شرایط آسیب‏ زا مقاوم سازید.

 ۱۰٫ راه مقاومت و پایدارى در برابر فشار همسالان را در خصوص مصرف موادمخدر به فرزندانتان بیاموزید تا از «نه» گفتن به آنها نهراسند.

 ۱۱٫ موانع رابردارید. به فرزندانتان انگیزه داده و از آنها حمایت کنید.

 ۱۲٫ وقت بیشترى را با فرزندانتان صرف کنید. با آنان به رستوران، پارک، کوه، سینما و … بروید. باتفاق آنان به موسیقى گوش دهید و از همه مهمتر به آنان ابراز عشق کنید و بگویید که دوستشان دارید.

 ۱۳٫ سعى کنید حتى آهنگ صدایتان ملایم و دوستانه باشد.

 ۱۴٫ مواضع خود را برابر سیگار، موادمخدر و الکل مشخص نموده، صریحاً آنرا به زبان بیاورید.

 ۱۵٫ عقاید خود را به زور به آنها تحمیل نکنید.

 ۱۶٫ نظم و قانون مناسب و سازنده مشخصى در خانواده برقرار سازید و براى سرپیچى از آن تنبیهات مناسبى در نظر بگیرید و قاطعانه آنرا به مرحله اجرا در آورید.

 ۱۷٫ سعى کنید در ساعات غذا خوردن همه اعضاء خانواده را دور هم جمع کنید.

 ۱۸٫ فرزندان خود را قبل از رسیدن به سنین بحرانى نسبت به مضرات و عواقب ویرانگر مصرف موادمخدر آگاه سازید.

 ۱۹٫ آنان را بیش از اندازه و بطور اغراق‏ آمیز نترسانید.

 ۲۰٫ از چگونگى دوست‏یابى و معاشرت فرزندان خود با دیگران آگاه باشید. با والدین دوستانشان ارتباط برقرار کنید. در صورتى که به منزل دوستشان رفتند حتماً از حضور والدین ایشان در منزل مطمئن شوید و به حضور سایر اعضاء خانواده اکتفا نکنید.

 ۲۱٫ به نحوه خرج کردن پول توسط فرزندانتان اهمیت بدهید.

 ۲۲٫ براى اوقات فراغت آنان برنامه ‏ریزى کنید. همواره آنان رابه مطالعه، ورزش و تفریحات سالم ترغیب نمائید و زمینه این امور را برایشان فراهم کنید.

 ۲۳٫ زمان مناسبى را به گفتگو اختصاص دهید. چرا که فرزند شما ارزش نصایحتان را با ارزش زمانى که به آن اختصاص داده ا‏ید می ‏سنجد.

 ۲۴٫ راهنمایی‏هاى خود را از طریق مربیان و دبیرانشان به آنها منتقل کنید. جوانان باورها و ارزش‏هاى خود را دارند. طبیعتاً اگر والدین بهترین نصایح را هم بگویند ممکن است آنها را نپذیرند. شنیدن نصایح شما از زبان مربیان و دبیرانشان تأثیر بیشترى بر آنها می ‏گذارد.

 ۲۵٫ بین فرزندانتان تبعیض قائل نشوید.

 ۲۶٫ تفکر انتقادى را که از ویژگی‏هاى دوران بلوغ و نوجوانى است، در فرزندان خود سرکوب نکنید.

 ۲۷٫ آنان را به رعایت اصول مذهبى و انجام فرائض دینى تشویق کنید.

 ۲۸٫ در انجام فعالیت‏هاى منطقى به فرزندان خود استقلال و آزادى بدهید.

 ۲۹٫ در رفتارهاى خود بیشتر دقت کنید. ممکن است با تمسخر یک معتاد و یا صحبت کردن با لحن افراد معتاد پیامى نادرست به فرزندتان منتقل کنید.

 ۳۰٫ اگر می‏خواهید مانع پویایى و رشد جسم و روان فرزندانتان نشوید، از انتقاد غیرسازنده، تمسخر و شرمنده کردن آنان مخصوصاً درمقابل دیگران جداً بپرهیزید.

 ۳۱٫ فرزندانتان را به خاطر رفتارهاى مثبت آنان تشویق کنید.

 ۳۲٫ در موقعیت‏هاى بحرانی، فشارها و تنش‏هاى روحی، راهنما و همراه فرزندان خود باشید.

 ۳۳٫ هرگز فضاى خانه را متشنج ننموده و از مشاجره و بحث‏هاى بیهوده بپرهیزید.

 ۳۴٫ مسئولیت و تکلیفى به فرزندان خود بدهید که با توان آنان متناسب باشد.

 ۳۵٫ در روابط خود با فرزندانتان همواره صادق و مهربان باشید.

 ۳۶٫ از تنها گذاشتن فرزندان خود در منزل، بویژه هنگامى که به مسافرت یا میهمانى می‏روید جداً خوددارى نمائید.

 ۳۷٫ به حس ششم خود توجه کنید. هر گاه در درون خود احساس کردید که مشکل خاصى وجود دارد حتماً آنرا جدى بگیرید.

 ۳۸٫ در صورت شک و تردید، وسائل شخصى و لباسهاى فرزندانتان را مخفیانه بازرسى نمائید.

 ۳۹٫ ترحم به معتادین محله ‏تان را خیانت به فرزندان خود بدانید.

 ۴۰٫ همواره در نظر داشته باشید که خانواده‏ ها در زمینه پیشگیرى از اعتیاد نقش بسیار مؤثرترى در مقایسه با نیروى انتظامى و سایر سازمان‏هاى مسئول بر عهده دارند.

 ۴۱٫ رعایت بسیارى از نکات مذکور منحصر به والدین نبوده بلکه سایر اعضاء خانواده بویژه برادران و خواهران بزرگتر را نیز در برمی ‏گیرد و چه بسا تاثیرپذیرى جوانان و نوجوانان از آنها در بسیارى از موارد بیش از پدر و مادر باشد.